६ डिसेंबर १९९२ रोजी अयोध्येतील बाबरी मशीद पाडल्यानंतर भारतभर दंगली उसळल्या. मुंबई नेहमीच जातीय हिंसाचाराला बळी पडली होती, परंतु डिसेंबर 1992 आणि त्यानंतर पुन्हा जानेवारी 1993 मध्ये झालेला हिंसाचार अभूतपूर्व होता. दोन महिन्यांनंतर, मार्चमध्ये स्फोटांच्या मालिकेनं शहर हादरलं, 250 हून अधिक ठार आणि 700 जखमी झाले. दंगलीनंतर, मुंबई अंडरवर्ल्डमध्ये फूट पडल्याने राजकारणात नवीन समीकरणे निर्माण झाली, ज्यामुळे शहराची लोकसंख्या बदलली आणि नवीन टाऊनशिप उदयास आली. थोड्या शांततेनंतर, स्फोट आणि दहशतवादी हल्ल्यांनी 2002 मध्ये पुन्हा एकदा हादरलं, 2008 मध्ये 26/11 च्या भीषण हल्ल्यात हिंसाचाराचं एक वेगळं रूप समोर आलं.
जितेंद्र दीक्षित ‘बॉम्बे आफ्टर अयोध्या’ या मूळ इंग्लिश पुस्तकात या तीन दशकातल्या मुंबईच्या नोंदी मांडतात. यात अयोध्या घटनेनंतर झालेली हिंसा हा भाग येतोच पण त्याहीपुढे जाऊन बॉलीवूडचं शहर, जागतिक व्यापराचं केंद्र अशी वेगवगेळी ओळख असलेली मुंबई कशी बदलत गेली हे देखील वाचकांसमोर ठेवतात. वर्षा वेलणकर यांनी या पुस्तकाचा ‘मुंबई आफ्टर अयोध्या’ या नावाने मराठी अनुवाद केला आहे.

मुंबई आफ्टर अयोध्या | मूळ लेखक: जितेंद्र दीक्षित, अनुवाद: वर्षा वेलणकर